ÇANKIRI ALPSARI KÖYÜ

  • https://www.facebook.com/alpsarinet/
  • https://api.whatsapp.com/send?phone=05013011818
  • https://twitter.com/alafci18
  • https://www.instagram.com/alpdernek
  • https://www.youtube.com/channel/UCYfHAZ2twe5nexOWvtkkOIg

KÖY KANUNU

Köyler

Hukuki Yapı ve Görevler

1. Hukuki Yapı

Köylerin yönetimine ilişkin temel düzenleme 1924 tarihli Köy Kanunudur. Bu Kanunda köy; cami, mektep, otlak, yaylak, baltalık gibi orta malları bulunan ve toplu veya dağınık evlerde oturan insanların bağ ve bahçe ve tarlalarıyla birlikte teşkil ettikleri, nüfusu iki binden az olan yerleşim birimi olarak tanımlanmıştır. Köy yönetimi, köy halkının mahalli müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere karar organları seçmenler tarafından oluşturulan bir mahalli idare birimidir. 2011 yılı itibariyle ülkemizde köy sayısı 34.396?dır.

İdari sistemimizi düzenleyen 5442 sayılı İl İdaresi Kanununa göre, yeniden köy kurulması veya yerinin değiştirilmesi Bayındırlık ve Sağlık Bakanlıklarının mütalaası alınmak suretiyle İçişleri Bakanlığının onayıyla yapılır. Köylerin aynı ilçe içinde bir bucaktan başka bir bucağa bağlanması, köy adlarının değiştirilmesi, köylerin birleştirilmesi ve ayrılması, bir mahalle veya semtin o köyden ayrılıp başka bir köy ile birleştirilmesinde de aynı usul uygulanır. Aşağıdaki durumlarda köy tüzel kişiliği kurulabilir:

a)  Bir köye veya belediyeye ait bir veya birden çok bağlının bu idarî birim¬lerden ayrılarak, bağımsız bir köy olarak kurulması, birden çok köye veya beledi¬yeye ait bağlıların bu idarî birimlerden ayrılıp kendi aralarında birleşmek sure¬tiyle, bağımsız köy kurulması, birden çok köyün tüzel kişiliklerinin kaldırılarak yeni bir köy kurulması, köy merkezinin kendi idarî sınırı içerisinde yerinin de¬ğiştirilmesi,

b)  7269 sayılı Umumî Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirler, Yapılacak Yardımlara Dair Kanun hükümlerine göre, tabii afete uğ¬ramış olması veya uğrama tehlikesi sebebiyle bir köy veya bağlılarının Bakanlar Kurulu Kararı ile başka yere yerleştirilmesi,

c)   6831 sayılı Orman Kanununun 13 üncü, 23/9/1983 tarih ve 2896 sayılı Kanunun 9 uncu maddesiyle değişik maddesinin (B) bendine göre yerinde kalkındırılması imkânı bulunmayan orman içi köy veya köy bağlılarının Bakanlar Kurulu Kararı ile başka yere yerleştirilmesi,

d)   14/6/1934 tarih ve 2510 sayılı İskan Kanunu hükümleri uyarınca yurdu¬muza kabul edilen göçmenlerin, mezkûr Kanuna göre yetkili mercilerce ayrı bir köy halinde yerleştirilmesi,

e)   Bunların dışında ekonomik ve sosyal nedenlerle, bulundukları yerleşik yeri terk ederek ekonomik odaklara, yol kavşakları gibi yerlere halkın yerleşmesi sonucunda.

Ancak, (b), (c), (d), (e) bentlerinde belirtilen durumlarda Bayındırlık ve İskân, Sağlık Bakanlıkları ile diğer ilgili bakanlık ve kuruluş¬ların görüşleri alınır. (a) ve (e) bentlerine göre yeniden bağımsız köy kurulması talebi, o yerde bulunan seçmenlerin en az yansından bir fazlasının birlikte verecekleri dilekçe ile en yakın mülki âmire yapılır. Kaymakamlıklara yapılan müracaatları kaymakam, görüşü ile birlikte valiliğe gönderir. Valilerce bu müracaatların incelemeye değer görülmesi halinde gerekli işlemler başlatılır. Birden fazla köy ve belediye bağlılarının, birleşmek suretiyle yeniden köy kurulmasına dair müracaatları o yerlerde oturan seçmenlerin yarıdan bir fazlası¬nın imzası ile yapılır. Bağımsız koy kurulmasında coğrafî, ekonomik, sosyal şartlar ve kamu hizmetlerinin gerekleri göz önünde bulundurulur. Ana köy nüfusunun 150'den, belde nüfusunun 2.000'den aşağı düşmesi ha¬linde, istekler bakanlıkça reddedilir. Aşağıda belirtilen durumlarda köy tüzel kişiliği, köy kurulması işlemindeki usulle sona erdirilir.

a)   442 sayılı Köy Kanununun 89. maddesine göre bir köyde seçim hakkı olanların yarısından bir fazlasının, köyün tüzel kişiliğinin kaldırılarak yakın bir köye veya belediyeye bağlanmasını istemeleri,

b)   7269 sayılı Umumî Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle, Yapılacak Yardımlara Dair Kanunun 2/7/1968 tarih ve 1051 sayılı Kanunun 1 inci maddesi ile değişik 16 ncı maddesi hükümlerine göre, tabii afete uğramış olması veya uğrama tehlikesi sebebiyle, bir köy(ün başka idarî birimler sının içine topluca veya dağınık olarak yerleştirilmesi,

c)   6831 sayılı Orman Kanununun 13 üncü maddesinin (B) bendine göre ye¬rinde kalkındırılması imkânı bulunmayan orman içi köyünün, başka idarî birim¬lerin sınırlan içine topluca veya dağınık olarak yerleştirilmesi,

d)   Ekonomik veya sosyal sebeplerle halkın, bulunduğu yerleşik yeri terk ederek ekonomik odaklara göç etmesi sonucunda o köyde yerleşik kimsenin kal¬maması,

e)   Köyün yerleşme yerinin ve arazilerinin baraj gölü altında kalması veya büyük sınaî kuruluşlar için kamulaştırılması. Köy Kanununa göre; nüfusu yüz elliden aşağı olan köyler köy ahalisinden seçim hakkı olanların yarısından çoğunun istemesiyle etrafındaki bir saat ve ondan aşağı olan köylerden birine bağlanırlar veya vali veya kaymakam bu köylerde Köy Kanununun hangi maddelerinin uygulanacağını ayrıca emreder. Bu durumdaki köyler hiçbir köye bağlanmaz ve vali veya kaymakam da hiçbir emir vermezse eski göreneklerine göre işlerini yaparlar.

Köy kurulması ve kaldırılmasına ilişkin işlemler 11.05.1988 tarih ve 19811 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sınır Anlaşmazlığı, Mülki Ayrılma ve Birleşme İle Köy Kurulması ve Kaldırılması Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre yürütülür.

 

2- Köy Yönetiminin Görevleri

442 sayılı Köy Kanununa göre köye ait görev ve sorumlulukların köylüler tarafından yerine getirilmesi esası konulmuş ve bu işler iki gruba ayrılmıştır:

a)   Mecburi olan işler,

b)   Köylünün isteğine bağlı olan işler.

Köylü, zorunlu olan işleri görmezse ceza görür. İsteğine bağlı olan işlerde ceza uygulanmaz. Ancak köylünün isteğine bağlı bu gibi işlerde köy derneğinin yarısından çoğu karar verir ve il merkezine bağlı köylerde vali ve ilçeye bağlı olan köylerde kaymakamın onayı alınırsa o iş bütün köylü için zorunlu olur ve yapmayana ceza uygulanır.

 

A) Mecburi İşler

Köylünün mecburi işleri şunlardır:

1 -   Sıtmaya karşı köy sınırı dâhilindeki su birikintilerini kurutmak,

2 -   Köye kapalı yoldan içilecek su getirmek ve çeşme yapmak, köyün içtiği su kapalı geliyorsa yolunda delik deşik bırakmamak ve mezarlıktan veya süprüntülük ve gübrelikten geçiyorsa yolunu değiştirmek,

3 -   Köylerdeki kuyu ağızlarına bilezik ve etrafını iki metre eninde harçlı döşeme ile çevirmek,

4 -   Evlerde odalarla ahırları bir duvarla birbirinden ayırmak;

5 -   Köyün her evinde üstü kapalı ve kuyulu veya lağımlı bir helâ yapmak ve köyün münasip bir yerinde herkes için kuyusu kapalı veya lağımlı bir helâ yapmak,

6 -   Evlerden dökülecek pis suların kuyu, çeşme, pınar sularına karışmayarak ayrıca akıp gitmesi için üstü kapalı akıntı yapmak,

7 -   Köyde evlerin etrafını ve köyün sokaklarını temiz tutmak, her ev için kendi önünü süpürmek,

8 -   Çeşme, kuyu ve pınar başlarında gübre, süprüntü bulundurmayıp daima temiz tutmak ve fazla sular etrafa yayılarak bataklık yapmaması için akıntı yapmak,

9 -   Köyün süprüntü ve gübreliğini köyden uzakça, yol üstü olmayan sapa ve rüzgâr altı yerlerde yapmak ve herkese o gübrelikten ayrı yerler göstermek,

10 -   Her köyün bir başından öbür başına kadar çaprazlama iki yol yapmak,

11 -   Köyün büyüklüğüne göre orta yerinde ve mümkün olamazsa kenarında bir meydan açmak,

12 -   Köy meydanının bir tarafında ihtiyar meclisinin toplanıp köyün işlerini görüşmeleri için bir köy odası yapmak,

13 -   Köy, yol üzerinde ise köy odası yanında ocaklı ve ahırlı bir konuk odası yapmak,

14 -   Köyde bir mescit yapmak,

15 -   Köyde milli eğitim idarelerinin vereceği örneğe göre bir okul yapmak,

16 -   Köy yollarının ve meydanının etrafına ve köyün içinde ve etrafındaki su kenarlarına ve mezarlıklara ve mezarlık ile köy arasına ağaç dikmek,

17 -   Köy korusunu muhafaza etmek,

18 -   Köyden Hükümet merkezine veya komşu köylere giden yolların kendi sınırı içindeki kısmını yapmak ve onarmak ve yollar üzerindeki küçük hendek ve derelerin üstlerine köprü yapmak ve yol üzerinden gelip gitmeğe zorluk verecek şeyleri kırmak,

19 -   Köy halkından askerde bulunanların ve bakacağı olmayan öksüzlerin tarlalarını, bağ ve bahçelerini (imece) yoluyla sürüp ekmek, harmanlarını kaldırmak,

20 -   Köy namına nalbant, bakkal, arabacı dükkânları yaptırmak,

21 -   Köye ortaklama korucu, sığırtmaç, danacı ve çoban tutmak,

22 -   Köyde insanlarda salgın ve bulaşık bir hastalık çıkarsa veya frengili adam görülürse o gün bir adam yollayarak Hükümete haber vermek, 23 -   Köy hayvanlarında salgın ve bulaşık bir hastalık görülürse o gün bir adam yollayarak Hükümete haber vermek, bu haber üzerine kazadan bir memur gelinciye kadar hasta olan hayvanı diğerlerinden ayırmak ve hasta hayvan ile beraber bulunmuş olan hayvanları köyün hasta olmayan hayvanları ile karıştırmamak,

24 -   Köyde su basması olursa birleşerek selin yolunu değiştirmek,

25 -   Ekine, mahsule, yemişli, yemişsiz ağaçlara, bağlara, bahçelere zarar veren kuşları, böcekleri, tırtılları öldürmek,

26 -   Köy halkının ekilmiş ve dikilmiş mahsullerini, ağaçlarını her türlü zarar ve ziyandan muhafaza etmek,

27 -   Mecbur olmadıkça yol üzerine halkın kolaylıkla gelip geçmesine dokunacak şeyler koymamak,

28 -   Birdenbire yıkılarak altında adam ve hayvan kalacak derecede çürümüş veya eğilmiş duvar veya damları bir sakatlık çıkarmaması için yıktırmak veya tamir ettirmek,

29 -   Köy içinde gerekli olmaksızın hayvan koşturmamak,

30 -   Muhafazasına mecbur oldukları yırtıcı ve azgın hayvanları başıboş salıvermemek,

31 -   Devlet parasını kıymetinden aşağı aldırtmamak,

32 -   Bir adamın suda veya başka suretle başına bir felaket gelince onu kurtarmak elinde iken yardım etmek,

33 -   Köyde çürümüş ve kokmuş meyve ve sağlığa zarar veren şeyleri köyden dışarıya götürmek ve gömmek,

34 -   Bir hayvana götüremeyeceği kadar yük yüklettirmemek,

35 -   Yaylımlara başlı başına hayvan salmamak ve ortaklama çayırları biçmemek,

36 -   Bir yeri kazarak başkalarının hayvan ve davarlarının düşüp ölmesine ve sakatlanmasına sebep olmasına meydan vermemek,

37 -   İhtiyar meclisleri tarafından şahitlik için çağrılınca herhalde gelmek ve eğer gelmeyecek kadar mazereti varsa bildirmek.
 

B) İsteğe Bağlı İşler

Yapılması köylünün isteğine bağlı olan işler şunlardır:

1 -   Köyün evlerinde ahırları odalardan ayrı bir yere yapmak,

2 -   Ev, ahır, helâ duvarlarının iç ve dışlarını senede bir defa badanalamak,

3 -   Her köyün bir başından öbür başına kadar olan yolları taş kaldırımla döşemek,

4 -   Köy mezarlığının köyden ve caddeden uzak bir yerde, suların geldiği tarafta değil, akıp gittiği tarafta olmasına çalışmak ve etrafını duvarla çevirerek içersine hayvan girmesinin önünü almak ve mezarlığa gübre süprüntü dökmemek, herkes mezarlarına iyi bakmak,

5 -   Köyde bir çamaşırlık yapmak,

6 -   Köyde bir hamam yapmak,

7 -   Pazar ve çarşı yerleri yapmak,

8 -   Köyün sınırı içinde uygun yerlerde ve tepelerde orman yetiştirmek,

9 -   Köyü, kasaba ve komşu köylere bitiştiren yolların iki kenarına ağaç dikmek ve köy sınırı içindeki yabani ağaçları aşılamak,

10 -   Köyde ekilip biçilen ve toplanan mahsulâtın veya yapılan eşyanın değeriyle satılabilmesi için köy adına alıcı adam aramak,

11 -   Köy tarla ve bahçelerini sulamak için bütün köye ortaklama ark yapmak,

12 -   Köye ortaklama her türlü ziraat, pulluk, orak, harman makineleri almak,

13 -   Köyde peynir ve yağ yapmak için makine almak,

14 -   Köye ortaklama değirmen yapmak veya getirtmek,

15 -   Köylülerin giydiği giysileri köyde dokutmaya çalışmak,

16 -   Köylüden berber yetiştirmek,

17 -   Köylüden ayakkabıcı yetiştirmek,

18 -   Köylüden nalbant, demirci, arabacı, kalaycı yetiştirmek,

19 -   Ekinden çok gelir almak için yapma gübre getirtmek,

20 -   Köylünün bilgisini artıracak kitap getirtmek,

21 ?   Yemek vererek ve para ile köy yoksullarına ve öksüzlere yardım etmek, kimsesiz çocukları sünnet ettirmek ve kızları evlendirmek için yardım etmek ve yoksul cenazelerinin kefen ve diğer benzeri şeylerin tedarikine çalışmak,

22 -   Kazaen yanan veya yıkılan yoksul evlerini bütün köy yardımı ile yapmak,

23 -   Bütün köy için bankadan ödünç para almak ve tarla, bahçe, çift ve tohum almak isteyenlere vermek ve bu paranın her sene borçlarını toplayarak bankaya yatırmak,

24 -   Köyde güreş, cirit, nişan talimleri gibi köy oyunlarını yaptırmak,

25 -   Kağnıları dört veya iki tekerlekli arabaya çevirmek ve köy parasıyla araba yapacak ve onaracak bir tezgâh açtırıp köy adına idare etmek,

26 -   Her köyde köy sandığından bir ambar yaptırıp bunun bir bölmesine harman zamanında herkesten köy adına mahsullerine göre birer miktar zahire ödünç alınarak konulmak ve bu zahireyi muhtaç köylülere gene köy adına yemeklik veya tohumluk olarak ödünç vermek ve her sene ambarda artan zahireyi yeni mahsul ile değiştirmek,

27 -   Her sene köy adına bir veya daha ziyade tarla ektirerek mahsulünü imece yoluyla biçip elde ettikten ve gelecek sene için tohumu ayırdıktan sonra artanını satarak parasını köy sandığına yatırmak,

28 -   Köy adına iyi cinsten boğa, aygır, teke, koç satın almak,

29 -   Köy korusu olmayan yerlerde koru yetiştirmek,

30 -   Köyde sağlık işlerine bakmak üzere bir sağlık korucusu bulundurmak, yok ise il veya kaza merkezinde açılacak sağlık derslerine adam göndererek yetiştirmek suretiyle köyde istihdam etmek,

31 -   Hükümet tarafından sağlık işlerinde kullanılmak üzere verilecek ilaçları korumak,

32 -   Köye elektrik tesisatı yapmak.

Köylerin gelirlerinin bu görev ve sorumlulukları yerine getirmede yetersiz kalması ve hizmetlerin aksaması nedeniyle Köy Kanunu ile köylüye verilen bu görev ve sorumluluklardan; sağlık, eğitim, tarım, mera, hayvancılık, orman, içme suyu, yol, kanalizasyon ve sosyal yardım hizmetlerine ilişkin görevler zaman içerisinde merkezi idareler tarafından üstlenilmiş ve köylere yönelik bu hizmetlerin büyük bir bölümünün sorumluluğu 3202 sayılı Köye Yönelik Hizmetler Kanunu ve 3202 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu ile il özel idarelerine verilmiştir. 
 

Yönetim Yapısı ve Teşkilatı

1- Köy Yönetimi

Köy yönetiminin organları; köy derneği, ihtiyar meclisi ve köy muhtarıdır.
 

A) Köy Derneği

442 sayılı Köy Kanununda köy derneği; ?köy muhtarı ve ihtiyar meclisi üyelerini seçmeye hakkı olan kadın ve erkek köylülerin topluluğu? olarak tanımlanmıştır. Bu tanımdan, köyde ikamet eden on sekiz yaşını dolduran kadın ve erkeklerin köy derneğinin doğal üyesi olduğu sonucu çıkmaktadır. Köy derneğine belirli konularda karar verme yetkisi verilmiştir.
 

Köy Derneğinin Görev ve Yetkileri

1-  Köylünün isteğine bağlı olan işlerin mecburi hale getirilmesine karar vermek,

2-  Köylü kadın ve erkekler arasından köy muhtarını ve ihtiyar meclisi üyelerini seçmek,

3-  Köy muhtarı ve ihtiyar meclisi üyelerinin köy tüzel kişiliği ile davacı veya davalı olması durumunda köy tüzel kişiliğini temsile yetkili birini seçmek.
 

B) İhtiyar Meclisi

İhtiyar meclisi, köy yönetimine ilişkin kararların alındığı, üyeleri köy derneğince seçilen karar organıdır. İhtiyar meclisi üyeliği seçimleri her beş yılda bir yapılan mahalli idareler seçimlerinde gerçekleştirilir. İhtiyar meclisine üye seçilebilmek için, en az altı aydan beri o köyde oturmak, 25 yaşını doldurmak, Türk vatandaşı olmak ve 2972 sayılı Mahalli idareler İle Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanunda ve bu Kanunun atıf yaptığı diğer kanunlarda öngörülen hükümlerce seçilmeye mani hali olmamak gerekir. Üyelik için ilkokul mezuniyeti şartı aranmaz, okur-yazar olmak yeterlidir. Köy ihtiyar meclisine son genel nüfus sayımı sonuçlarına göre; nüfusu 1.000'e kadar olan köylerde 8, nüfusu 1 001'den 2000'e kadar olan köylerde 10, nüfusu 2 000'den fazla olan köylerde 12 üye seçilir. Oyların sayımı sonucunda en çok oy alanlardan başlanarak nüfusu 1 000'e kadar olan köylerde ilk dört üye, nüfusu 1 001 'den 2 000'e kadar olan köylerde ilk beş üye ve nüfusu 2 000'den fazla olan köylerde ilk altı üye asıl, geri kalanlar ise yedek üye olur. Köy muhtarlığı ve köy ihtiyar meclisi üyeliği seçimlerinde adaylık usulü yoktur. Köyün imamı ile öğretmeni veya başöğretmeni ihtiyar meclisinin doğal üyesidirler. Bir köyde birden fazla imam bulunursa ihtiyar meclisinde aza olarak bulunacak imamı kaymakam seçer.

İhtiyar meclisi en az haftada bir defa toplanır. İhtiyar meclisini toplanmaya muhtar çağırır. İhtiyar meclisi köy muhtarının çağırmadığı ve meclisin toplanma günü olmadığı vakitlerde dahi köy muhtarına haber vererek kendi isteği ile toplanabilir. İhtiyar meclisi kararları bir deftere kaydolunur ve kararlar üyeler tarafından imzalanır.
 

İhtiyar Meclisinin Görev ve Yetkileri

1 ?   Köylüye ait işleri konuşmak ve hangi işlerin köylü tarafından kendileri çalışarak doğrudan doğruya ve hangi işlerin para ile veya işçi ile görülebileceğine karar vermek,

2 -   Köy Kanununun 13 ve 14 üncü maddelerinde yazılı mecburi ve isteğe bağlı işleri yapmak için gerekmesi durumunda köy sınırı içindeki taşınmazları piyasa fiyatından satın almak,

3 -   Tarlası olmayan veya yetişmeyen köylüye köyün sınırı içinden boş araziden bir parça ayırıp vermek ve kullanma yetkisi mal sandığına veya diğer dairelere geçmiş olan araziyi köy adına satın alıp arazisi olmayanlara vermek ve bedelini taksitle köy sandığına ödetmek,

4 -   Köylünün kaçar gün çalışacağına karar vermek,

5 -   Köyde oturanlara ve köyle ilgisi bulunanlara salma salmak, salınacak paranın miktarına karar vermek ve buna yapılacak itirazları karar bağlamak,

6-   Köy sınırının değişmesi için müracaatta bulunmak,

7-   Mühürlenecek ilmühaberlerden alınacak ücretleri gösteren cetveli yapmak,

9-   Köy parasının yerinde harcanmasını ve yolsuzluk olmamasını köy muhtarıyla birlikte sağlamak,

10-   Köy Kanununun 13 üncü maddesindeki köylüye ait mecburi işleri yapmayanlara para cezası uygulamak,

11-   Köy korucusunun tutulmasına karar vermek,

12-   Görevini gereği gibi yapmayan veya kendilerine yasak işleri yapan korucular hakkında uyarma, kınama ve işten çıkarma cezası vermek,

13-   Köy Yerleşme Planının yapılmasına, Yapılan plan gereğince köy tüzel kişiliği adına tescil ettirilen parsellerin köyde ikamet eden ve köy nüfusuna kayıtlı olan ihtiyaç sahiplerine satılmasına karar vermek,

14-   Köylünün iki tarafın uzlaşmasıyla bitirilebilen her türlü işlerini görmek.
 

C) Köy Muhtarı

Köy muhtarı köy yönetiminin ve ihtiyar meclisinin başıdır. Köy Kanununa göre; köy işlerinde söz söylemek, emir vermek ve emrini yaptırmak muhtarın hakkıdır. Muhtar, köy derneği tarafından köylü kadın ve erkekler arasından seçilir. İhtiyar meclisi üyeliğine seçilme şartları muhtarın seçiminde de geçerlidir. Muhtar kendisine verilen görevler itibariyle hem devlet memuru hem de köy yerel yönetiminin başı sayılmıştır. Köy muhtarı ve yapacağı işte köy muhtarıyla birlik olanlar, köy işlerinde fenalıkları anlaşılırsa Devlet memuru gibi yargılanırlar ve ceza görürler. Köy muhtarına köy işlerini gördükleri zaman karşı gelen ve kötü söyleyenler devlet memuruna karşı koyanlar gibi ceza görürler. Muhtar yazılarını köy kâtibine yazdırır. Köyde kâtip bulunmazsa bu işi köyün öğretmenine ve yoksa imamına yaptırır. Köy muhtarının köylü faydasına olmayan kararlarını kaymakam bozabilir ancak, onun yerine kaymakam kendiliğinden karar veremez, karar yine köylü tarafından verilir. İl merkezine bağlı köylerde vali, ilçeye bağlı köylerde kaymakamlar, muhtarın köy işlerini ve kanunlarla verilen diğer görevlerini yapmadığını görürlerse muhtara yazılı uyarıda bulunurlar. Buna rağmen görevini yapmayan muhtar yetkili idare kurulu kararıyla görevinden uzaklaştırılır.
 

Köy Muhtarının Görev ve Yetkileri

Köy muhtarına verilen görevler ikiye ayrılmaktadır:
 

a) Devlet İşleri

Devlet işleri; Köy muhtarına genel idare işlemlerinin köyde uygulanması amacıyla verilen görev ve yetkileri içerir. Hükümet emirlerini köyde duyurmak, kanun ve diğer mevzuatla kendine verilen görevleri yerine getirmek, köyde dirlik ve düzenliği korumak, köyde yaşayanların doğum, ölüm, evlenme ve boşanma işlemlerini nüfus idaresine bildirmek, suçlu ve asker kaçağı durumunda olanları yetkili yerlere haber vermek ve köye gelen devlet görevlilerine yardımcı olmak ve yol göstermek bu görevlerdendir.
 

b) Köy İşleri

1 -   Köy Kanununun köylüye zorunlu olarak verdiği işleri ihtiyar meclisi ile görüşerek yapmak ve yaptırmak,

2 -   Köy Kanununda köylünün isteğine bırakılan işlerin yapılabilmesi için köylülere öğüt vermek,

3 -   İhtiyar meclisi ile görüştükten sonra köylüyü işe çağırmak,

4 -   İhtiyar meclisi kararı ile köy işlerine harcanacak parayı toplamak,

5 -   Köy işlerine harcanacak parayı topladıktan sonra harcanması için emir vermek,

6 -   Bir ay içinde nerelere ve ne kadar para harcamış ise gelecek aybaşında hesabını ihtiyar meclisine vermek,

7 -   Köy işlerinde hem davacı, hem hasım olarak mahkemede bulunmak ve isterse mahkemeye diğer birini yerine (vekil) göndermek,

8-   İhtiyar meclisini toplantıya çağırmak,

9-   İhtiyar meclisinin olumlu kararını aldıktan sonra Köy Yerleşme Planının yapılmasını köyün bağlı bulunduğu mülki amirinden talep etmek,

10-   Korucu ve sığırtmaç gibi köy adamlarını yönetmek, köyde asayişin zorunlu kıldığı durumlarda ihtiyar meclisinin kararı ve Kaymakamın onayını alarak gönüllü köy korucusu görevlendirmek.
 

2- Köy Teşkilatı

Köyün ortak işlerinin çoğu imece usulüyle yapılmakla birlikte bazı işlerin sürekli olarak yapılması gerektiğinden bu işleri görmek üzere Köy Kanununda köy adamları olarak belirtilen kişiler aylık veya senelik ücret karşılığında çalıştırılabilmektedir. Bunlar; köy kâtibi, köy korucuları, imam, sığırtmaç gibi kimselerdir.

Her köyde en aşağı bir korucu bulunur. Nüfusu binden yukarı köylerde her beş yüz kişiye bir korucu daha tutulur. Korucular ihtiyar meclisi tarafından tutulur ve köy muhtarının vereceği haber üzerine kaymakamın emri ile işe başlar. Korucuların 22 yaşından küçük ve altmış yaşından büyük olmaması ve bir suç ile cezalandırılmamış ve iyi huylu tanınmış bulunması ve herkesle kavga çıkarmak, sarhoşluk gibi olumsuz özelliklerinin olmaması şarttır. Korucular köy muhtarının emri altındadır ve resmi işlerde onun her emrini yerine getirmeye mecburdur. Korucular silahlıdırlar. Kendilerine karşı gelenler jandarmaya karşı gelmiş gibi ceza görürler. Köy muhtarı ve ihtiyar meclisi mahsul zamanlarında çapulcular ve eşkıya ortaya çıkması durumunda yağmadan köy halkını korumak için köylünün eli silah tutanlarından lüzumu kadarını gönüllü korucu ayırarak bunların isimlerini bir kâğıda yazıp kaymakama götürür. Kaymakamın izni olursa bu gönüllü korucular asıl korucularla beraber yağmacılara ve eşkıyaya karşı köy ve köylüyü korurlar.
 

Mali Yapı

Köy Yönetiminin Mali Yapısı

Köy bütçelerinin hazırlanması, onayı, gelir tahsilâtı ve harcamaların yapılmasına ilişkin işlemler 21.01.1942 tarih ve 5012 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Köy İdareleri Hesap Talimatnamesi" uyarınca yürütülmektedir.

Köy bütçesi, köyün bir yıllık gelir ve gider tahminleriyle imece ve salmaya ilişkin hususları içeren köy ihtiyar meclisi kararıyla kabul edilir ve ilgisine göre kaymakam veya vali tarafından onaylandıktan sonra kesinleşir. Bütçe maddeleri arasında olağanüstü durumlarda ödenek aktarmaya ihtiyar meclisi yetkilidir. Her aybaşında bütçeden bir aylık müddetince yapılan harcama ve elde edilen gelirleri gösteren aylık hesap cetvelleri ve yılsonunda yıllık kesin hesap cetveli düzenlenir ve ihtiyar meclisince imzalanır.

Köy gelirleri muhtar tarafından toplanır ve karşılığında Maliye tarafından basılmış makbuzlar verilir. Maliyeden alınacak makbuzları muhtarların Kaza ve Vilayet köy bürolarındaki makbuz defterine kaydettirmeleri gerekir. Köy gelirlerini toplayan muhtarlar topladıkları para ve malı iyi bir şekilde muhafaza etmeye mecburdurlar. İhtiyar meclisi her ay köy muhtarının vereceği hesabı inceler ve bütçeye uygunluğunu tasdik eder. Köy paraları milli bankalarda köy tüzel kişiliği adına açılacak cari hesapta bulundurulur. Köy muhtarı, her ayın 1 inci günü bir ay süresince nerelerden ne miktar tahsilât yapıldığını, köy sandık ve ambarlarından kimlere ne gibi işler için ödemelerde bulunduğunu bütün belgeleri ile köy ihtiyar meclisine göstermeye ve hesap vermeye mecburdur. Bu kontrolün neticesi gelir ve gider defterlerinin altına yazılır ve ihtiyar meclisi tarafından imzalanır.

Karşılığı bulunan ve muhtarın onayıyla tahakkuk eden köy borcu pullu senet, fatura veya makbuzla köy sandığından ödenir. Giderlere ilişkin tahakkukun harcama evrakına dayanması gerekir. Harcamaya ilişkin evrakı köy muhtarı ile köy kâtibi hazırlar. Köyden aylık veya yıllık alanların veya köy işlerinde geçici olarak çalıştırılanların ücretleri, pullu senetle verilir. Satış alınan eşya ve araç-gereç bedeli karşılığında fatura ve pullu senet alınır. İnşaat işlerine ait sözleşme imzalanmışsa bunların bedelleri sözleşme ile belirlenen zamanlarda ve iş yapıldıkça senet karşılığında ödenir. Harcama evrakına dayanmayan giderlerden köy muhtarı ve harcamayı onaylayan ihtiyar meclisi üyeleri sorumludur.
 

a) Köyün Gelirleri

Köy işlerinin birçoğu bütün köylünün birleşerek çalışması (imece) ile yapılır. Köyün diğer gelirleri şunlardır.

1 -   Salma: Köy gelirleri, köy işlerini gören köyün aylıklı adamlarının aylık ve yıllıklarıyla köy sınırları içinde yapılacak mecburi köy işlerine yetmezse, en yüksek miktarı yirmi lirayı aşmamak üzere herkesin hal ve durumuna göre köy ihtiyar meclisi kararıyla köyde oturanlara ve köyde maddi alakası bulunanlara salma salınır. Salma, köyde oturanlar için hane başına dağıtılır. Bir hanede oturanların kendilerine ait gelirleri olduğu takdirde bunlar ayrı hane sahibi sayılırlar. Salma belirlenirken her hanenin ödeme gücü esas alınır. Köy dışında oturup da köyde maddi alakası bulunanların vergi miktarı, o köydeki alaka ve yararlık derecesi oranında ölçülür ve ona göre belirlenir. Köyün aylıklı adamlarının ücretleriyle mecburi işlerden başka hiç bir iş için ve hiç bir ad altında salma salınamaz. Bu suretle toplanan paralar bu işlerden başka hiç bir yere ve hizmete tahsis olunamaz.

2 -   Köy Kanununa kanuna göre alınacak ceza paraları,

3 -   Köy adına kayıtlı emlak ve arazi geliri,

4 -   Köy adına vakfedilen arazi ve emlak geliri,

5 -   Düzenli olmayan gelirler (ağaç, arazi, emlak, faiz),

6 -   Hediye ve bağışlanmış paralar ve mallar,

7 -   Köy adına ekilen tarla geliri,

8 -   Köy tezgâh ve ambar ve dükkânları geliri,

9 -   Mühürlenecek ilmühaberlerden alınacak para,

10 -   Mera Yönetmeliği uyarınca ihtiyaç fazlası meraların İl Mera Komisyonunca kiralanmasından elde edilen otlatma bedellerinin % 25?i olarak köy bütçesine aktarılan para,

11 -   Köy sınırı içinde sahipsiz ağaçların ve yemişlerin geliri.
 

b) Köyün Giderleri

Köy adına harcanacak para iki türlüdür. Biri köylünün isteğine bağlı olmayan, diğeri köylünün isteğine bağlı olandır.

Köylünün isteğine bağlı olmayarak harcanacak paralar şunlardır:

1 -   Köy muhtarının köy derneğince belirlenen aylık veya seneliği (Muhtar aylığına ilişkin bu hüküm 2108 sayılı Muhtar Ödenek ve Sosyal Güvenlik Yasası uyarınca merkezi hükümet bütçesinden ödendiğinden uygulama imkânı kalmamıştır).

2 -   Varsa köy kâtibinin aylığı,

3 -   Köy adına yazılı veya vakıf emlak ve arazinin vergi ve diğer masrafı,

4 -   Köyün mecburi işlerine harcanacak paralar,

5 -   Köylünün isteğine bağlı iken mecburi hale getirilen işlere harcanacak paralar,

6 -   Köy işine bakacak adamların aylığı
 
 
İÇ İŞLERİ BAKANLIĞI İNTERNET SİTESİNDEN ALINMIŞTIR.
 
 

Yorumlar - Yorum Yaz